Cerkwie / KościołyFoto 2011

Krywe – nieistniejąca wieś

Krywe_cerkiew

Andrzejkowy weekend Stasia nie zakończył się wycieczką na Połoninę Wetlińską. Dostaliśmy od niego (dzięki) paczkę zdjęć z wyprawy do nieistniejącej wsi Krywe (gm. Lutowiska). Informacje poniższe pochodzą z tablicy ustawionej w byłej wsi.

„Nazwa Krywe (Krzywe) odzwierciedla ukształtowanie doliny, w której powstała wieś. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1526 r., wówczas teren ten należał do rodziny Kmitów. Na przełomie wieku XVIII i XIX dobra wsi Krywe znalazły się w posiadaniu rodziny Łążyńskich. Za rządów Feliksa Łążyńskiego do rozkwitu doszedł tutejszy dwór, a także w 1842 roku zbudowano okazałą, murowaną cerkiew p.w. Św.Paraskewii.
W 1931 roku Krywe liczyło 597 mieszkańców zamieszkujących 82 domy. Charakterystyczną cechą wsi był fakt, że połowa tutejszych rodzin  nosiła nazwisko Wajda.
Pod koniec II wojny światowej w bezpośrednim sąsiedztwie wsi, w rejonie góry Stoły toczyły się ciężkie walki pomiędzy formacjami UPA, a oddziałem im. J.Stalina dowodzonym przez kpt. Mikołaja Kunickiego ps. „Mucha”.
Koniec wojny nie przyniósł tutejszym wsiom spokoju. W 1945 r. UPA spaliła dwór i tartak. Rok później w maju 1946 r. nastąpiło przymusowe wysiedlenie ludności ukraińskiej do ZSRR. Ponad połowa mieszkańców zdołała się ukryć, lecz w 1947 r. w ramach akcji „Wisła” wysiedlono ich do pow. Szczecinek, zaś zabudowania spalono.
W opustoszałej dolinie pozostała jedynie cerkiew, w chwili obecnej jako okazała ruina. Świątynię otacza rozległy cmentarz z kilkunastoma zachowanymi nagrobkami.
Wczesną wiosna dość dobrze widoczne są ślady dawnego dworu i tartaku parowego. Nad potokiem Krywiec w wielu miejscach napotkać można fundamenty dawnych wiejskich chat, stare studnie czy fragmenty dróg”.
Jeszcze parę słów o samej cerkwi wg. Wikipedii:
Cerkiew pw. św. Paraskewii w Krywem, zbudowano w 1842. Obok cerkwi dzwonnica parawanowa z II poł. XIX wieku. Pierwsze wzmianki o tutejszej cerkwi pochodzą z 1589, obecna jest trzecią z kolei. W 1916 była remontowana i częściowo przebudowywana. Po wysiedleniu wsi w 1947 cerkiew ograbili i zdewastowali, a następnie podpalili mieszkańcy okolic Wołkowyi. Obecnie cerkiew jest w ruinie, brak jej dachu. Mury są w większości zachowane. Wewnątrz resztki posadzki w postaci ośmiobocznych płyt terakotowych. Cerkiew otacza wieniec starych lip i jesionów. Obok resztki cmentarza cerkiewnego. Podobno w 1980 w cerkwi znaleziono w skrzynce po amunicji archiwum UPA. Nie zostało ono opublikowane. W zbiorach Muzeum Historycznego w Sanoku znajdują się 2 ikony z Krywego: Zaśnięcie Marii (XVII/XVIII w.) i św. Jerzy (XVIII w.). Niestety nie wiadomo, z którego Krywego – może stąd, a może z Krywego koło Cisnej.
Dziś w dolinie Krywego istnieje jedno gospodarstwo poza strefą dawnej zabudowy.

Leave a Reply

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.