Drewniana synagoga z Połańca w sanockim skansenie

Synagoga, to główny cel naszego przyjazdu do Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku w roku 2022. Tym bardziej, że pochodzi z naszego regionu (Połaniec, powiat staszowski, województwo świętokrzyskie). Jak byliśmy w 2015 roku (Synagoga z Połańca w sanockim skansenie) zaczęła się jej budowa.

„Według danych archiwalnych synagoga połaniecka istniała już w w 1. połowie XVIII wieku – w swojej historii była kilkakrotnie remontowana, a całkowitemu zniszczeniu uległa w czasie II wojny światowej.

Był to budynek drewniany o konstrukcji przysłupowej i zrębowych ścianach wzmocnionych lisicami, nakryty czterospadowym, gontowym dachem. Jego prostokątny zarys o wymiarach 22 na 11 metrów tworzyły: kwadratowa w rzucie sala główna, sień i izba poprzedzona od zachodu podcieniem oraz mieszczący się pod nim babiniec, dostępny z dwukondygnacyjnej, pięcioprzęsłowej galerii.

Wnętrze synagogi – ściany i czteroboczne zwierciadlane sklepienie – pokrywała wielobarwna polichromia przedstawiająca znaki zodiaku, rozety, symboliczne zwierzęta, skrzydlate smoki, wici roślinne, kwiaty, rozwinięte tory oraz napisy.
Ta jedyna w polskim muzealnictwie na wolnym powietrzu realizacja, oprócz oczywistych walorów turystycznych i kulturowych, pozwoli także na stałe eksponowanie bogatej kolekcji judaików zgromadzonych w sanockim muzeum.

W jej wnętrzu zrekonstruowane są: bima (ośmioboczna altana z balustradą i baldachimem), aron ha-kodesz (ozdobna szafa ołtarzowa do przechowywania zwojów tory) oraz podwyższone i wydzielone balustradą dwa chórki dla chederu (szkoły żydowskiej).

Pieczołowicie odtworzona bożnica, na tle zrekonstruowanego galicyjskiego rynku, stanowi znakomite dopełnienie obrazu karpackiej wielokulturowości prezentowanej w sanockim skansenem”.

Tekst wg. informacji tablicy stojącej przy synagodze.

Ciekawostka: zwróćcie uwagę na zdjęcie 39, które przedstawia wycieraczkę przed synagogą. Takie kamienie możecie zobaczyć na Sinych Wirach (wpis: Sine Wiry 2022).