Skansen w Sanoku (1)
Wrócimy wspomnieniami jeszcze raz, do Sanoka, w którym najwięcej czasu zajęło nam zwiedzenie skansenu.
Muzeum Budownictwa Ludowego (skansen) w Sanoku, znajduje się na prawym, starannie zagospodarowanym brzegu Sanu. Można by rzec, że jest to brama Bieszczadów. Największy skansen w Polsce, założony w 1958, rozciaga się na obszerze 38 h. Jest podzielony stromą skarpą na dwie części: górzystą (w dużej mierze zalesioną) oraz nizinną (o charakterze łęgowym), co dość wiernie odzwierciedla ukształtowanie powierzchni Podkarpacia. Prezentuje polsko-ukraińska kulturę ludową pogranicza na obszarze pogórzy oraz wschodniej części polskich Karpat (Bieszczady, Beskid Niski). Możemy tu zobaczyć dorobek kultury materialnej poszczególnych grup etnograficznych :
Łemków, Bojków, Pogórzan Wschodnich i Zachodnich oraz Dolinian. Skansen ukazuje nam zabudowę wsi i zagospodarowanie zagród wiejskich, stosownie do ukształtowania terenu, jaki zamieszkiwały kiedyś poszczególne grupy. Zgromadzono tu budynki mieszkalne, gospodarcze i mieszkalno-gospodarcze, obiekty sakralne (kościół,cerkwie oraz kapliczki), szkołę, plebanie, dworek, remizy strażackie, wiatraki, kuźnie czy młyn wodny. Większość budynków mieszkalnych i gospodarczych posiada urządzone wnętrza.
Do najcenniejszych obiektów skansenu należą:
– w sektorze bojkowskim (Bieszczady Zachodnie; Góry Sanocko-Turczańskie); Cerkiew Narodzenia NMP z Grąziowej (1731), cerkiew z Rosolina (1750) , zagroda ze Skorodnego (1861)
– w sektorze łemkowskim (Beskid Niski); cerkiew z Ropek (1801), kurna chałupa z Komańczy (1885), zagroda z Pielgrzymki (1870), zagroda jednobudynkowa z Królika Polskiego z końca XIX w.
– w sektorze Pogórzan wschodnich; (Pogórze Strzyżowskie; Kotlina Jasielsko-Krośnieńska); drewniany kościół z Bączala Dolnego (1667), plebania z Ropy, szkoła wiejska z Wydrnej, chałupy z Równego (1824), Dydni i Węglówki
– w sektorze Pogórzan zachodnich (Pogórze Ciężkowickie, Pogórze Jasielskie) ; chałupa tkacka z Korczyny (1790), zagroda garncarska z Rzepiennika oraz chałupa z Ustrobnej
– w sektorze Dolinian (Pogórze Dynowskie; Pogórze Bukowskie; chałupa z Dąbrówki (1681) i Nadolan (1866), chałupa kołodzieja z Posady Sanockiej.
Ciężko opisać wszystkie obiekty ze względu na ich ogromna ilość.
